Ons gasverbruik is gezakt naar onder de 130m3 op jaarbasis. Ongeveer 25m3 voor het koken, naar schatting 40m3 voor het verwarmen van de woning wanneer het te koud is voor de warmtepomp en dus 65m3 voor warm water. De warmtepomp doet het wat dat bedrijf dus ver boven verwachting. Nu de grote vraag. Zouden we zonder de gasaansluiting kunnen?

Als ik het goed uitreken van de Liander site dan kost een gasaansluiting op jaarbasis 160,7164 uitgaande van de staffel 500-4000m3. 160 euro is toch een aardig bedrag op jaarbasis. De staffel van 0-500 is iets lager, dan is de besparing 115,5798 euro. Als ik uitga van een elektriciteitsprijs van 22cent/kWh dan kan je voor 160,7164 730kWh elektriciteit kopen en voor 115,5798 522kWh.

Koken

De gaskookplaat vervangen voor een elektrische kookplaat is zo gebeurd, de kabel richting de meterkast gaat ook nog wel lukken. De meterkast wordt een grotere uitdaging. We hebben in de meterkast nu 1x35A zitten met daarop aangesloten 2×4 groepen inclusief 2x een aardlek. Alle groepen zijn bezet. Daar zal dus dan wat aan moeten worden aangepast. Vragen die ik zo kan bedenken zijn:

• Moeten we naar 3-fasen?
• Kunnen we twee groepen in “brug” zetten voor de kookplaat?
• Mogen 10 groepen op een 1x35A aansluiting?

Die 25m3 voor het koken zou ons denk ik ergens tussen de 150 en 200kWh gaan kosten.

Verwarmen

40m3 voor het verwarmen. Alleen in de koudste dagen is dit noodzakelijk. Dit zouden we kunnen opvangen door op de koudste momenten het elektrische kacheltje van zolder te halen ter ondersteuning van de warmtepomp. 40m3 is ongeveer 320kWh, we zouden dan 13 dagen kunnen bijverwarmen met een element van 1kW. Dat zou te doen moeten zijn.

Warm water

Dan blijft het warme water over. 65m3 voor het douchen. Hier zijn meerdere mogelijkheden. We kunnen een elektrisch element plaatsen in het boilervat die het water opwarmt tot 60 graden. 65m3 komt ongeveer overeen met 520kWh.  Uiteraard kunnen we ook de ELGA aan sluiten op de boiler als een aparte zone / radiator. Bij geen warmtevraag vanuit de woonkamer kunnen we dan met de ELGA de zonneboiler opladen tot maximaal 42 graden. De rest zou dan het elektrische element moeten doen.

Deze combinatie is lastiger uit te rekenen hoeveel kWh het dan gaat kosten, en uiteraard ook de vraag of de ELGA tijd genoeg heeft om 150 liter water op te warmen. 150 liter omdat de spiraal van de CV halverwege het vat zit. Veilig zitten en in eerste instantie uit gaan van 400kWh per jaar?

Samengevat

• Koken: 200kWh
• Verwarmen: 320kWh
• Warm water: 400kWh

Tel ik dat bij elkaar op dan kom ik uit op 920kWh, dat is iets meer dan wat we zouden besparen als de gasaansluiting zou verdwijnen. Aan de andere kant betekent geen CV meer geen onderhoudscontract op de ketel, eventueel afschrijving op de ketel zelf etc. Financieel gezien kan het denk ik uit.

Wanneer?

De ketel hangt er nog en doet het nog prima en is nu 9 jaar oud en onze gaskookplaat is net een jaar oud nadat we de keuken hebben gerenoveerd. Dus voorlopig doen we de gasaansluiting de deur nog niet uit. Eerst maar eens verder onderzoek doen en kijken of er nog meer te besparen valt. Maar het doel is zeker in zicht.

Ik ga wel verder nadenken over de aansluiting van de ELGA op de CV. Of ik de CV nog mee ga nemen in dat systeem is nog maar de vraag.

De CV doet erg weinig en de ELGA kan geen gebruik maken van de warmte in de zonneboiler. Omdat de CV bijna niets doet, en ook weinig gaat doen in de toekomst, heb ik mijn plan met de zonneboiler/CV combinatie en de eigen thermostaat aangepast. De veranderingen:

• Er komt geen centrale thermostaat ( zelfbouw )
• ELGA blijft eigen thermostaat houden
• CV blijft eigen thermostaat houden
• Zonneboiler wordt als radiator aangesloten op CV circuit met een tweewegklep
• ELGApomp wordt aangesloten op extern pompcontact

De regeling wordt simpel:

• Is het water in de retour kouder dan de zonneboiler dan klep open en water door de zonneboiler
• Is het water in de retour warmer dan de zonneboiler dan klep dicht.

De klep wordt aangestuurd, voorlopig, door de bestaande SR 1168 controller.

De ELGA moet ook worden aangepast, de pomp moet blijven draaien bij warmtevraag. Dit kan door de pomp aan te sluiten op een extern pompcontact.

Ik heb het ELGA schema iets aangepast. Ik heb de richting waarin het water stroomt toegevoegd. Aan de hand hiervan is nu duidelijker te zien wat de rol is van de zonneboiler.

In dit schema is nu duidelijk te zien dat de zonneboiler exact hetzelfde ziet aangesloten als een standaard radiator. Het water stroomt vanaf de warme zijde langs/door de tweewegklep en weer naar buiten richting de retour. Het grote verschil is uiteraard dat de zonneboiler de retour niet af laat koelen maar opwarmt.

Afgelopen weekend zijn we weg geweest naar Centreparcs. Als we weg gaan zet ik altijd de thermostaat lager zodat we niet voor Jan met de korte achternaam stoken. Nu met twee thermostaten is dat ietsje lastiger.

De ELGA had ik afgelopen vrijdag ingesteld op 18.0 graden continu. De CV ketel stond al een tijdje op stand “zomer”, dat houdt in dat de thermostaat de ECO temperatuur wil aanhouden. Ik was alleen die temperatuur vergeten, namelijk 19.2 graden. Voelt u hem aankomen?

Wij komen dus zondagavond thuis en ik kom op een gegeven moment in de kamer waar de zonneboiler staat. Ik kan het niet laten om stiekem altijd T2 en T4 te controleren. Dit zijn de temperaturen respectievelijk onderin en halverwege het vat. En wat schetst mijn verbazing? Het is slechts 26 graden in de boiler terwijl het vrijdag en zaterdag toch erg mooi weer is geweest.Ik heb me zondagavond aardig druk gemaakt waarom dit nu het geval was.

Vanochtend moest ik naar het werk en ik hoorde tijdens het brood smeren ook de ketel draaien, dit zag ik ook op het display van de ketel. Toen viel het kwartje. 19.2 graden ECO-TEMP is uiteraard hoger dan de 18.0 graden waar ik de ELGA op had ingesteld. F*CK. Dat gaat gas kosten was mijn eerste gedachte!

Maandagavond de meterstanden opgenomen en wat schetst mijn verbazing; Er is 0.116 liter gas verbruikt sinds vrijdagmiddag 13:00 en geen paar m3 gas voor het warm houden van de woning. Ook de ELGA heeft in die periode helemaal niets gedaan. Pas zondagavond gaat de ELGA weer kort aan waarna die maandag pas echt weer begint te lopen.

Wat is er nu gebeurd? De thermostaat merkt op een gegeven moment dat het kouder wordt dan 19.2 graden. De ELGA wil het 18.0 houden en doet dus niets. De ketelpomp gaat draaien en krijgt binnen een mum van tijd warm water van de zonneboiler, de brander gaat op dat moment niet aan terwijl de pomp blijft draaien. Met temperaturen van 50+ in de leidingen houdt de vloerverwarming het makkelijk 19.2 graden.

Blijkbaar zijn 2 mooie dagen en een iets mindere dag voldoende om de zonneboiler dusdanig vol te laden zodat er verder geen energie nodig is van de CV en warmtepomp om het huis op temperatuur te houden.

Aanpassing

Half mei wordt trouwens onze CV installatie aangepast. De zonneboiler wordt als een radiator aangesloten met een tweewegklep. De ELGA kan dan dus ook de warmte gebruiken uit de zonneboiler. Mijn verwachting is dat we nog aanzienlijk kunnen besparen op deze manier zodat de ELGA nog minder energie nodig heeft om het huis warm te houden.

Twee leuke grafieken die goed laten zien hoe de ELGA ondersteuning krijgt van de zonneboiler. Eerst de grafiek hoeveel elektriciteit de ELGA verbruikt en wanneer.

Duidelijk is te zien dat de ELGA gedraaid heeft in de volgende periodes:

• 01:00 – 02:00
• 04:00 – 05:00
• 07:00 – 08:00
• 10:00 – 11:00

Aangezien Plugwise bij mij slechts op het uur nauwkeurig is kan ik niet zien hoe lang de ELGA nu exact gedraaid heeft. Voor dit artikel heeft dit echter geen invloed.

De zonneboilergrafiek ziet er als volgt uit:

De rode lijn staat precies op dezelfde tijdstippen een snelle stijging laten zien van de aanvoertemperatuur richting de zonneboiler. Ik moet de grafiek nog even aanpassen. In deze vier sessies koelt de temperatuur van het boilervat af van 54 graden bovenin tot 37 graden bovenin. Onderin laat een vergelijkbare daling zien. Van 53 graden naar 37 graden.

Totaal is er dus ongeveer 300*4,186*(54-37) = 21348kJ uit het boilervat onttrokken.

Dit laat in elk geval zien dat deze setup werkt!

“Kan ik nu het beste geld investeren in een zonneboiler of is het beter om het geld in zonnepanelen te steken?” of “Als je nu de keuze weer zou maken, zou je dan weer dezelfde installaties op je dak nemen?” Deze vragen krijg ik met enige regelmaat in mijn mailbox. Wij hebben immers intussen al een aantal jaar een zonneboiler en zonnepanelen. Al tijden stond er een draft versie, maar die was verre van af. Dus afgelopen weekend deze maar eens afgestoft. En dus bij deze alsnog het gevraagde artikel.

Belangrijke noot vooraf; Het antwoord op deze vraag geldt dus voor de stand van zaken van vandaag, juni 2015, waarbij ik van de volgende randvoorwaarden uit ben gegaan:

Tarieven

• 0,2144 euro/kWh, enkeltarief elektriciteit
• 0,6129 euro/m3, gas

Overige randvoorwaarden

• Salderingsregels voor elektriciteit blijven zoals ze zijn
• 1kWh geleverd = 1kWh afgenomen
• Stijging en/of daling van tarieven worden niet meegenomen in de berekeningen.
• Dakvlak op het zuiden
• Beschikbaar dakoppervlak van 8m2. ( 2×4 meter ).
• De installatie wordt in eigen beheer gedaan en vallen buiten het budget.

Aannames

Is het realistisch dat de salderingsregels blijven gehandhaafd zoals ze nu zijn? Ik denk het niet. Maar hoe, wat en wanneer die regels aan worden gepast is voor iedereen nog onbekend. Daarom ga ik in dit artikel uit van ongewijzigde salderingsregels. Hetzelfde geldt ook voor de energietarieven en hoe de overheid om gaat met de BTW en de energiebelasting. Diverse leveranciers van zonnepanelen en zonneboilers gaan uit van prijsstijgingen van 4 tot zelfs 10% per jaar. Als ik kijk naar de tarieven van de afgelopen paar jaar dan zijn de eindtarieven voor de gebruiker ongeveer gelijk gebleven en misschien zelfs wel licht gedaald.

Dakoppervlak

Ik ga er in dit artikel van uit dat er, 8m2 dak beschikbaar is. Mijn eigen zonneboiler neemt 8m2 in beslag, dit maakt het voor mij eenvoudiger om de installaties te vergelijken en dit artikel te schrijven. Ik houd rekening met prijzen per vierkante meter en opbrengst per vierkante meter om de vergelijking zo zuiver mogelijk te houden.

Installatie

Zonnepanelen

De meest gangbare maat verkrijgbaar op dit moment is 165×99,2cm. Het gemiddelde paneel van die grootte levert 270Wp. Op het dak passen dan 4 panelen ( 1080Wp ). De panelen in portrait of landscape plaatsen maakt in dit geval weinig uit. Totaal is dan ongeveer 6,5m2 van het dak in gebruik. Als omvormer heb ik gekozen voor een SMA SB1500. Inclusief bevestigingsmateriaal, kabels etc komt deze set uit op 1814,40 inclusief BTW bij http://www.solarnrg.nl.

Dit levert een installatieprijs per m2 op van 278,70.

Zonneboiler

Voor de zonneboiler ga ik uit van de prijzen van http://www.sunsystems.nl. 500 liter boilerinhoud is fors. In het voorbeeld ga ik dus ook uit van een stuk verwarmingsondersteuning door de zonneboiler door middel van een driewegklep en een uitgebreide controller voor het aansturen van het geheel. Voor een zonneboilersysteem met een collector van 8m2 zijn de volgende onderdelen nodig:

• Collector 2×24 vacuumbuizen  ( 1380 ) ( 10.2GJ rated ).
• 500 liter boilervat ( 820 )
• Enkele pompgroep ( 175 )
• Controller ( uitgebreid ) ( 170 )
• Expansievat ( 56 )
• Glycol ( Tyfocor L ) ( 80 )
• Overigen ( driewegklep, buizen, buisisolatie, koppelingen, etc ) ( 300 )

Totale kosten: 2981 euro. Dit levert een installatieprijs per m2 op van 372,63

Opbrengst

Zonnepanelen

De opbrengst berekenen van de zonnepanelen is een stuk eenvoudiger dan die van de zonneboiler. Ik ga uit van een conservatieve 900kWh/kWp op jaarbasis. 1080Wp wekt dan op jaarbasis 972kWh op. 972kWh komt overeen met 3.5GJ aan energie. 972kWh * 0,2144 = 208,40 opbrengst per jaar, omgerekend 32 euro besparing per m2.

De kale terugverdientijd komt op 1814,40 / 208,40 = 8 jaar en 8 maanden.

Zonneboiler

De opbrengst berekenen van dit systeem is een stuk lastiger. Hoeveel wordt er gedouched, wel of geen vloerverwarming, hoe hoog staat deze ingesteld, hoe goed is het huis geisoleerd etc. Ik ga daarom een inschatting doen op basis van mijn eigen cijfers.

Mijn collector heeft een theoretische opbrengst van 8.4GJ volgens de EN12975-1 norm. De daadwerkelijke opbrengst van mijn collector, liggend op west, is sinds de nieuwe modulerende pompcontroller ongeveer 8.4GJ op jaarbasis. Op basis van dit diagram ( http://www.waassolar.be/resources/media/images/instraling_zon_diagram_waassolar.png ) zou de theoretische opbrengst op zuid ongeveer 25% hoger liggen, dus 8,4*1,25 = 10.5GJ. Zou ik een recentere collector van Sunsystems op het dak hebben liggen dan zou mijn opbrengst dus in theorie ook 10.2 * 1,25 = 12,75GJ zijn.

In 1m3 gas zit 31,65MJ energie. 12,75GJ komt dus overeen met 403m3. 403m3 * 0,6129 = 247 euro besparing op jaarbasis, omgerekend 30,86 euro besparing per m2.

De kale terugverdientijd komt op 2981 / 247 = 12 jaar en 1 maand.

Wat als?

Toch wat aannames en de mogelijke gevolgen.

Saldering wordt afgeschaft

Zonnepanelen

Wat nu als de salderingsregels worden afgeschaft en de prijs voor een teruggeleverde kWh wordt verlaagd naar 10cent/kWh. Van de 972kWh opbrengt van de zonnepanelen zal uiteraard een deel zelf rechtstreeks worden gebruikt in huis. Deze energie komt dus nooit “voorbij” de meter. Gesteld 50% van de energie wordt daadwerkelijk teruggeleverd. De besparing wordt dan:

486 * 0,2144 + 486 * 0,1000 = 152,80 op jaarbasis. De terugverdientijd wordt ineens 11 jaar en 10 maanden. Dat levert ineens een heel anders beeld op. Bij minder eigen verbruik, meer zonnepanelen etc zijn deze cijfers nog nadeliger.

Zonneboiler

Voor een zonneboiler is het effect van het afschaffen 0. De zonneboiler fungeert als een buffer waarin warmte wordt opgeslagen. Er wordt niets teruggeleverd het net in. Ook niet wanneer er een hotfill vaatwasser en/of wasmachine wordt gebruikt.

Energieprijzen stijgen met 5% per jaar.

Zonnepanelen

In 10 jaar is de totale besparing 2621,19 en is de terugverdientijd iets meer dan 7 jaar.

Zonneboiler

In 10 jaar is de totale besparing 3105,18 en is de terugverdientijd iets meer dan 9 jaar.

Conclusie

De besparing per vierkante meter per jaar ligt bij zonnepanelen iets hoger dan bij een zonneboiler. Ook is een set zonnepanelen per vierkante meter goedkoper om aan te schaffen dan een zonneboiler. De energetische opbrengst van een zonneboiler is bijna 3x zo hoog per vierkante meter dan wat zonnepanelen op brengen. De impact op het milieu is dus ook bij een zonneboiler groter dan die van zonnepanelen.

En ik zelf? Ik ben blij dat ik beide heb. Het scheelt een substantieel deel van onze gasrekening en de panelen doen de rest voor de elektriciteitsrekening.

De grafieken / cijfers zijn eindelijk bijgewerkt op de zonneboilerpagina.

Cijfers

Grafiek

Begin mei heb ik de stekker van de CV ketel er weer uit getrokken omdat de zonneboiler toch warm genoeg was. Afgelopen weekend was het weer dusdanig beroerd dat de temperatuur in de zonneboiler onder de 40 graden was gezakt. En prompt stapt er natuurlijk precies dan iemand onder de douche. Die twijfelachtige eer viel dit keer Bianca ten deel. Gevolg was dus een niet heel erg aangename douche maar een lauw pisstraaltje.

Leuk is anders zullen we maar zeggen…

Het toeval wil dat ik in de week ervoor al bij Conrad onderstaand apparaat had besteld.

Dit is een externe thermostaat waarmee 230V geschakeld kan worden. De aan en uit temperatuur kan zelf worden ingesteld op het display en er kan dus worden verwarmd en gekoeld met dit apparaat.

Het plan

Het plan? Simpel, zorgen dat de ketel aan is wanneer de zonneboiler niet warm genoeg is. Die grens ligt ongeveer bij ongeveer 45 graden in de zonneboiler. Na het doorlezen van de handleiding dacht ik de ideale settings te hebben.

• AAN temperatuur: -55 graden
• UIT temperatuur: 45 graden.

Mijn theorie was dat in dit gebied de ketel zou draaien en bij 45 graden zou uit gaan.

De praktijk

De praktijk was afgelopen zondag iets weerbarstiger. Het apparaatje was zo gemonteerd. De sensor kon met gemak extra worden geplaatst in de dompelbuis waar ook sensor T4 in zat. Het verlengen met een stuk telefoonkabel van de sensorkabel was ook zo gebeurd. Maar dan…. Stekker in het stopcontact, AAN en UIT temperatuur ingesteld, sensor wordt uitgelezen en de ketel blijft uit!

Na een heleboel instellingen te hebben geprobeerd bleven het relais in de TS125, en de ketel dus ook, uit! Frustrerend.

Met dank aan Proton_ op het Duurzame Energie subform op gathering.tweakers.net is het opgelost. Ik heb de handleiding compleet verkeerd geinterpreteerd. In plaats van AAN onder de 45 graden en uit er boven had ik een gigantische dode band gecreeerd. Namelijk AAN bij -55 en UIT bij +45. Een dode band van 100 graden!

Zondagavond was de boiler opgewarmd tot 44 graden en heb ik een andere test gedaan. AAN bij  45 graden, UIT bij 47 graden. En wat gebeurd er? KLIK; Relais aan. Daarna de stekker uit het apparaat getrokken, de sensor uit de zonneboiler getrokken en weer een test gedaan. Gemeten temperatuur was op dat moment 30 graden en de ketel werd weer netjes aan gestuurd. Dus alles lijkt nu te werken, alles onder de 45 graden betekent dat de ketel aan staat.

Kosten

De TS 125 kostte 49,99. Een stuk goedkoper dan de officiele oplossing van Remeha. Een Remeha gateway doet ongeveer hetzelfde maar is vele malen duurder.

Wederom dankzij het forum op tweakers.net ben ik nu in staat om mijn SR1168C controller zelf uit te lezen. Ik heb hiervoor de Soladin software die ik eerder heb geschreven aangepast voor de SR1168C. Het basisproces werkt namelijk exact hetzelfde. Je stuurt er een init string heen en je krijgt een grote string met data terug. Die string moet je daarna uit elkaar lego’en en verwerken.

Zonneboiler is op dit moment ijskoud. Waarom? Omdat we een zwembad in de voortuin aan het vullen zijn. De uitgelezen temperaturen komen 1:1 overeen met wat op het display staat. Ik moet nu de code nog verder aanpassen zodat hij een HTTP connectie opzet en de temperaturen doorgeeft aan mijn database. En daarna uiteraard mijn eigen intranetpagina aanpassen waar de temperaturen op staan.

Ik kan intussen de zonneboiler live monitoren. Ik heb mijn testsoftware uitgebreid zodat alle data elke 30 seconden wordt opgeslagen in mijn database. Daarop heb ik ook mijn eigen intranet aangepast en de temperatuursensoren toegevoegd. Dit scherm ziet er nu zo uit.

Zo begint alles langzamerhand invulling te krijgen.

Ik heb vandaag de tweede Raspberry PI in gebruik genomen met in totaal 8 sensoren.

1. Temperatuur in het kantoor
2. Koud water temperatuur zonneboiler in
3. Warm water temperatuur zonneboiler uit
4. Warm water temperatuur na het thermostatisch mengventiel
5. CV aanvoer temperatuur
6. CV retour temperatuur
7. Temperatuur CV terug vanaf de zonneboiler
8. Temperatuur in het washok

Daarmee komt het aantal sensoren in huis totaal op 24.

Ik kan intussen wel een aantal zeer interessante grafieken maken.

Sanitair water

Het hele sanitair kan ik nu bijhouden. Hoe koud het water binnenkomt, hoe het wordt opgewarmd in de doucheWTW. Hoe warm het binnenkomt in de zonneboiler, hoe warm het eruit gaat en hoe het wordt terug gemengd tot een acceptabele temperatuur.

Het eerste merkwaardige feit heb ik al gezien. De temperatuur uitgaand van de boiler is vrij hoog. Dit merkte ik al toen ik de sensor plaatste vanmiddag. Ik weet dat koper een zeer goede warmtegeleider is en dat blijkt maar weer. Zelfs op 70cm van de zonneboiler waar ook een bocht naar beneden in zit.

Dashboard

Zo ziet mijn dashboard er nu uit met alle sensoren.

Todo

Er moet nog een hoop gebeuren. De ELGA moet nog worden voorzien van sensoren, ik wil de temperatuur buiten nog in het geheel hebben en dan vergeet ik stiekem nog dat ik nog een hoop vertrekken hebben zonder sensor.

Related Images:

Jeroen Haringman uit Hilversum, een van mijn grote voorbeelden als het op duurzaamheid aankomt, heeft op dit moment de grote pech om te wonen in de gemeente Hilversum. Hilversum heeft in alle “wijsheid” besloten om een groot deel van Hilversum tot beschermd stadsgezicht te bombarderen. de gevolgen zijn simpel; Op alle daken die aan de straat zijn gericht mogen geen duurzame veranderingen meer worden toegepast.

Jeroen is voordat deze ongein in werking is gesteld bezig geweest met een vergunningsaanvraag voor een zonneboiler aan de voorzijde. Dit is wat Jeroen daarover schreef:

Kort samengevat; De wereld staat in brand, de gevolgen van klimaatverandering worden echt duidelijk en we moeten er NU wat aan doen! En wat doen de grijze muizen van de gemeente Hilversum? Die vinden hoe de huizen er uit zien klaarblijkelijk belangrijker dan het milieu? Dat er, beetje gechargeerd, straks niemand meer KAN wonen in die huizen zal diezelfde grijze muizen klaarblijkelijk een zorg zijn.

Verder is het ook nog eens hypocriet; Iedereen mag wel zijn voortuin verbouwen of een pimpelpaarse Hummer voor de deur parkeren maar wat doen aan duurzame energie aan de voorzijde van het huis? NEE DAT MAG NIET!

En verder ben je dan ook nog eens bijna 200 euro kwijt als de aanvraag wordt GEWEIGERD. Dat is leuk centen verdienen over de rug van je eigen inwoners. En gesteld je zou een setje van 2000Wp WEL mogen plaatsen; Dan ben je 322 euro armer omdat diezelfde aanvraag wordt toegekend.

Ik snap die grijze muizen daar niet in Hilversum ( en de kots smiley is hier op zijn plek ).

Related Images:

De ELGA slaat hier intussen al geregeld aan in de ochtend, zij het steeds kort gelukkig. Vanochtend kon ik de volgende grafiek destilleren uit alle data die ik op sla.

Op onderstaande grafiek is de temperatuur boven bij de zonneboiler en de CV ketel te zien terwijl de ELGA draait.

• ZB_T4, is de temperatuur halverwege het boilervat
• ZB_T6, is de temperatuur van het verwarmingswater richting de zonneboiler
• ZB_CB_TEMP_UIT, is de temperatuur van het water nadat het opgewarmd is door het boilervat.

In de grafiek zijn een tweetal zaken goed af te lezen

dT warmtewisselaar

Het temperatuurverschil van de warmtewisselaar is goed af te lezen in de grafiek. Het water komt er in de eerste run 6 graden warmer uit. Ook is te zien dat het water in de installatie enorm snel opwarmt, dit komt dus volledig door de zonneboiler. In de tweede run rond 10:00 is het temperatuurverschil minder groot, dit komt uiteraard doordat de boiler minder warm is. Nog steeds geldt dat het CV water bloedsnel warm wordt door de zonneboiler.

Het gevolg is dus ook dat het huis, dus, ook sneller op temperatuur is. Een ander gevolg is dat de ELGA in zijn regeling niet langzaam op toeren komt maar harder aan de bak gaat, dit kan ik ook zien in de cijfers van Plugwise.

Afkoeling zonneboiler

In de grafiek is ook goed af te lezen dat het boilervat afkoelt; Die koelt van 40 graden af naar 35 graden. Doordat de ELGA niet hoger komt van 42 graden doet de zonneboiler dus enorm lang mee in het verwarmen van het huis.

Related Images:

Nu het stookseizoen net is begonnen wordt het hoog tijd om samen te vatten wat we dit jaar hebben veranderd in ons huis.

Zonneboiler hybride

Natuurlijk als eerste de verandering bij de CV ketel. De ELGA heeft nu toegang tot de zonneboiler. Uiteraard zit er een permanente bypass in het systeem die ik met de hand kan bedienen. En het systeem werkt prima tot nu toe.

De ELGA haalt netjes warmte uit de zonneboiler.

Slaapkamer

Onze slaapkamer is verbouwd en extra geïsoleerd. Zowel de buitenmuur als de muur grenzend met de  buren is extra geïsoleerd. Verder is het hele stroomplan en lichtplan aangepast. Ik zal binnenkort foto’s plaatsen wanneer alles af is. We moeten nog steeds schilderen en zaken afwerken.

Kozijnen

De kozijnen voor op de eerste en tweede verdieping zijn vervangen. Ze waren letterlijk zo rot als een mispel. Het glas is ook vervangen uiteraard. Er is HR++ glas geplaatst met een U van 1.1.

Logging

De logging en monitoring is ook drastisch uitgebreid.

Bijna het hele huis kan worden gemonitord. Binnenkort wordt ook de ELGA opgenomen in het sensornetwerk.

Zonnepanelen

Verder zonnepanelen vervangen op het dak. Totaal van ongeveer 4000Wp naar 4500Wp, goed voor 250 tot 350kWh extra.

Verwachting

Nog geen idee, durf er geen zinnig woord over te zeggen op dit moment. Ik hoop dat we met de extra logging daar vrij snel duidelijkheid over krijgen.

Related Images:

Leuk experiment vanavond met de ELGA. De zonneboiler is al 2 dagen steenkoud, die komt niet boven de 25 graden uit. Vanavond stond die op 21 graden onderin en 24 graden halverwege. De ELGA was volop aan het draaien en leverde 38 graden water en de klep richting de zonneboiler stond dicht.

Kan iemand het al raden?

Ik heb de handmatige klep parallel aan de tweewegklep open gezet om ongeveer half 10. In het halve uurtje tot 10 uur heeft de ELGA het voor elkaar gekregen om het huis verder op te warmen en het boilervat op te warmen van 24 naar 32 graden.

Related Images:

De anode zit aan de bovenkant en is verbonden met de boiler via een aardedraad.

De anode is nog in prima staat. Misschien is er net 5% materiaal weg. Ook zit er zeer weinig kalk om het element. Ideaal! Dat wordt over 5 jaar weer een keer controleren.

Related Images:

Nu ik steeds meer sensoren online in huis heb wordt het zo langzamerhand hoog tijd daar gebruik van te maken. Met het nadenken over de mogelijkheden beginnen er ook dingen voor mij duidelijk te worden. Ik kan op twee belangrijke doelen optimaliseren:

1. Zoveel mogelijk comfort in huis;
2. Zo hoog mogelijke COP van de warmtepomp.

En doel 1 staat deels haaks op doel 2, lastig.

En aangezien er ontzettend veel variabelen zijn die ik kan aanpassen voor het optimaliseren wordt het tijd om eerst een lijst te maken aan welke knoppen ik kan draaien in huis.

Knoppen

Waar kan ik allemaal aan draaien om het systeem in te regelen?

• Klokprogramma ( wanneer hoe warm )
• Pompsnelheid ELGA ( traploos )
• Pompsnelheid CV ( normaal / hoog )
• Pompsnelheid vloerverwarming
• Inregelventiel bij de vloerverwarming
• Inregelventiel slaapkamer 1 achter
• Inregelventiel slaapkamer 2 achter
• Inregelventiel slaapkamer voor
• Inregelventiel badkamer
• Inregelventiel zonneboiler-doorlaat
• Inregelventiel zolder, kamer achter,
• Inregelventiel zolder, kantoor
• Open/dicht regeling op de tweewegklep

Keuzes

Wanneer moet de ELGA en/of de CV wel door de zonneboiler en wanneer niet? Als die altijd open staan dan moet mogelijk een extra plas water worden verwarmd maar kan er ook warmte aan worden onttrokken en is het boilervat eigenlijk een condensator in het systeem.

Wat ik weet

De ELGA bepaald het vermogen waarop hij moet draaien op basis van de retourtemperatuur en op basis van het verschil tussen het gekozen setpoint en de gemeten kamertemperatuur. Des te groter het verschil tussen deze twee temperaturen des te hoger wil de ELGA de aanvoertemperatuur opstoken. De ELGA besluit zelf, wanneer de retourtemperatuur boven de 40 graden komt, om terug te toeren in vermogen. Immers er kan op dat moment niet meer het volledige vermogen worden toegevoegd in het systeem.

De maximale aanvoertemperatuur van de ELGA ligt zo rond de 42 a 43 graden.

Op dit moment, met gemiddeld 11 graden buiten, doet de warmtewisselaar dit:

Het gaat met name om de tweede run vanaf 13:00 tot 15:00. Hier zie je duidelijk dat de ELGA nog steeds bezig was met het opwarmen van het CV circuit. Bij het uitschakelen van het systeem lag de aanvoertemperatuur zo rond de 37 graden. Ik vermoed dat wanneer ik de zonneboiler uit het systeem haal de temperatuur sneller richting de maximale waarde van 43 graden schiet.

Aanvoertemperatuur

Ik wil eigenlijk mijn ELGA zodanig inzetten dat de aanvoertemperatuur zo snel als mogelijk op de maximale waarde zit. De radiatoren op de eerste verdieping werken dan hun best. Wil ik dat voor elkaar krijgen moet ik dus ervoor zorgen dat de retourtemperatuur zo snel als mogelijk 40 graden of hoger wordt. En dat laatste krijg ik alleen voor elkaar wanneer de afgifte van warmte, veel, kleiner is dan wat de ELGA aanvoert.

En er moet wel weer voldoende afgiftevermogen zijn anders wordt het huis uberhaupt niet warm.

Hoe ga ik deze puzzel werkend krijgen?

Related Images:

Ik heb al een tijdje een testset in huis liggen van het bedrijf Iungo. Na een uitgebreide testperiode is het hoog tijd geworden om hier een uitgebreid artikel over te schrijven.

Wat kan je er mee?

Wat kan je nu precies met Iungo? Hierbij een korte opsomming:

• Inzicht in elektriciteitsverbruik
• Inzicht in gasverbruik
• Inzicht in waterverbruik
• Inzicht in verbruik van apparaten
• Opbrengst van zonnepanelen meten
• Pluggen aan/uit kunnen schakelen vanaf afstand
• Planning maken wanneer pluggen aan/uit moeten zijn

In deze review gebruik ik niet de sensoren voor het meten van mijn analoge elektriciteits- en gasmeter. Omdat we zonnepanelen hebben gaat onze analoge meter zowel links- als rechtsom en dat gaat gegarandeerd foute waarden opleveren. De Iungo kan wel op de analoge meter worden aangesloten maar ook hun voorkeur is het gebruik van een digitale meter als bron voor deze informatie. En een digitale meter heb ik nog niet

En de gasmeter kan helaas niet, deze heeft geen reflecterend vakje waardoor de Iungo sensor geen idee heeft wanneer het wieltje een volledige omwenteling heeft gemaakt. Dit probleem heb ik destijds ook gehad met de ENYMATE. Daar komt nog eens bij dat ons gasverbruik tot onder de 150m3 op jaarbasis is gezakt dus veel gaat die sensor ook niet registreren.

Overigens blijft er dan nog meer dan genoeg over om te testen. En omdat ik al een gebruiker ben van Plugwise ben maak ik ook een vergelijking tussen Iungo en Plugwise.

Inhoud van het pakket

Mijn testpakket is speciaal samengesteld dus over de normale verpakking kan ik weinig zeggen. Mijn testpakket werd netjes en verzorgd afgeleverd met alle benodigde kabels, stekkers, plakkers etc. Een handleiding wordt niet meegeleverd maar die is zonder problemen vanaf de website van Iungo te downloaden.

De inhoud van mijn pakket:

• De server;
• Externe antenne;
• Diverse kabels;
• Adapter;
• Fibaro plug voor meten en schakelen;
• POPP plug voor schakelen;
• Diverse sensoren voor de gas-, en elektriciteitsmeter.

Breakout box waarop de zonnepaneel kWhmeters op aangesloten kunnen worden. Deze heb ik niet dus ook dit wordt in mijn geval lastig

Installatie

Omdat ik de sensoren niet heb geïnstalleerd was het aansluiten zelf een peulenschil. Netwerkstekker er in, antenne er op schroeven, adapter in het stopcontact en aansluiten en thats it! Daarna een kwestie van de twee pluggen ergens tussen plaatsen en dan zit het hele hardwaredeel er voor mij al op.

Daarna kan je via een eenmalige externe URL zo je eigen interne website vinden. Bij mij op het lokale adres 192.168.1.104/iungo/app. Daarna nog wat instellingen aanpassen en alles werkt zoals het hoort.

De Iungo server naast mijn gigabit switch op mijn kantoor.

Sensoren

Het gebruiken van de sensoren stelt ook niet heel veel voor maar het verplicht wel dat je de server plaatst in je meterkast. In mijn geval heb ik alles bewust boven op zolder geïnstalleerd. Zo kan ik mooi het bereik testen van de server met de pluggen. Daarover later meer.

Pluggen

De Iungo biedt twee pluggen. de POPP en een Fibaro plug.

POPP

Relatief groot en solide, kan tot maximaal 3500W schakelen. Ik heb op de POPP op dit moment mijn laptop aangesloten op mijn kantoor. Deze POPP sensor kan alleen schakelen en geen vermogen meten. Er is ook een variant beschikbaar die wel het vermogen kan meten.

Fibaro

Kleine subtiele plug die maximaal 2500W kan schakelen. Verder voorzien van een rand waarin leds zijn verwerkt waarmee te zien is hoeveel het apparaat verbruikt. Deze kan uit gezet worden. Door de beperkte grootte worden geen andere stopcontacten er naast geblokkeerd.

Software

De software van Iungo is volledig webbased en werkt zowel op mijn desktop als op mijn telefoon zonder problemen.Wanneer je, in normale omstandigheden, ook de elektriciteits-, en gasmetersensoren gebruikt ( en optioneel ook water ). dan krijg je op de website een gedetailleerd overzicht van je energieverbruik, energie-opbrengst en het verbruik van de individuele apparaten. Met andere woorden al het inzicht die je nodig hebt om te besparen.

Hieronder wat screenshots:

Overzicht van het dashboard waarin je in 1 overzicht alle interessante zaken op 1 klik afstand hebt zitten.

Er valt niet heel veel in te stellen maar wat ingesteld zou moeten worden is instelbaar. Dus welke elektriciteitsmeter er in de meterkast hangt, type opbrengstmeter voor de zonnepanelen etc. Het wijst zich allemaal vanzelf. Ook kunnen hier de pluggen worden hernoemd en worden toegevoegd aan het netwerk.

En het belangrijkste in mijn geval, het kunnen inzien van het verbruik van de diverse pluggen. De Fibaro kan dit zelfs met vermogen en verbruikte energie. Alles overzichtelijk te zien, met de muis over de grafieken gaan geeft meer informatie. En misschien nog wel het belangrijkste; een resolutie van 5 minuten. Dit kan overigens ingesteld worden.

Daarnaast kan er eenvoudig worden genavigeerd door de verschillende dagen,weken, maanden etc. Ook de grafiektypes zelf zijn eenvoudig aan te passen.

Iungo vs Plugwise

Ik ben al jaren een kritische maar toch tevreden gebruiker van Plugwise. Op het hoogtepunt heb ik maar liefst 17 sensoren actief gehad in huis. Op dit moment werken er nog 4 pluggen en heb ik een luchtvochtigheidsmeter in de woonkamer hangen.

Hoe doet de Iungo set en het nu tegen Plugwise?

Hardware

Op de Fibaro plug na is alle hardware van de Iungo robuuster dan dat van Plugwise. De Fibaro plug is aanzienlijk kleiner dan een Plugwise plug en daardoor voelt hij wat fragiel aan. Voordeel is wel dat een Fibaro plug zo klein is dat er nooit een stopcontact er naast wordt geblokkeerd en daar heeft Plugwise wel last van. De Fibaro plug doet zijn werk trouwens verder meer dan prima. De POPP plug is, aan de andere kant, weer robuuster, maar ook groter. De Fibaro kan 2500W schakelen, Plugwise 3680W, de POPP 3500W.

Mijn Plugwise set lees ik uit met een USBachtige stick, klein en simpel maar je moet hem wel steeds inpluggen en de software starten om de pluggen uit te lezen. De server van Iungo doet dit werk voor je, kan je overal wegwerken en werkt 24/7 maar kost dus iets meer elektriciteit.

Een gelijkspel.

Sensoren

De sensoren van de Iungo zien er prima uit, Plugwise heeft soortgelijke functionaliteit die je kan kopen, alleen heb ik beide niet werkend en kan daar dus niet over oordelen.

Geen beoordeling.

Privacy

Voor mij, en vele anderen, een heet hangijzer. De privacy! Waar Plugwise data naar zichzelf stuurt doet de Iungo dat niet. Dat houdt dus in dat de data van jou is en van jou blijft. En dat vind ik een groot pluspunt. Verder kan, voor zover ik weet, de Iungo vanaf afstand niet worden “gecastreerd” zoals bij Plugwise wel het geval is. Vanaf afstand wordt bepaald welke features je beschikbaar hebt en daar moet je bij Plugwise soms flink voor betalen.

Winst voor Iungo.

Bereik

De Plugwise pluggen komen niet zo heel ver dat heeft met de gebruikte frequentie te maken. Des te hoger de frequentie des te meer demping is er door alles wat tussen punt A en punt B zit. Vanaf onze woonkamer tot aan de ELGA is al een no-go. Omdat de pluggen een mesh ( iedereen verbind met iedereen waarmee die kan verbinden ) netwerk vormen kan plug 1 via plug 2 en 3 bij plug 4 uit komen. Dat werkt overigens prima maar soms moet je dus een extra plug plaatsen om een bepaald deel van het Plugwise netwerk stabiel te krijgen.

Bij IUNGO heb ik dat probleem niet, IUNGO werkt op 868Mhz en gaat praktisch overal door heen. De server komt met zijn bereik zonder problemen bij de bijkeuken door 2 lagen beton heen. En ook deze pluggen hebben de mogelijkheid om als tussenplug te dienen, dus hebben ze dezelfde voordelen als de Plugwise pluggen alleen met een veel groter bereik.

Winst voor Iungo.

Eigen verbruik

Dit heb ik niet kunnen meten, daarvoor heb ik simpelweg te weinig pluggen om een aantal bovenop elkaar te plaatsen en zo door te meten. Misschien dat ik hier in een later stadium nog een keer op terug kom. Volgens de fabrikant is het verbruik van de Fibaro en POPP < 0.5W, ook Plugwise verbruikt niet heel veel meer, ondanks deze informatie:

Geen beoordeling.

Software

Dit is bijna appels met peren vergelijken, een klassieke Windows interface tegenover een web/app interface. Beide doen hun werk prima. Ik kijk regelmatig naar het huidige verbruik, het verbruik per dag en het verbruik per maand. En beide interfaces doen dat zonder problemen. Beide zijn ook in het Nederlands dus ook daar vallen geen punten te verdienen. Het bijwerken van software gaat in beide gevallen ook zonder problemen, alhoewel Iungo met meer updates komt. De verbruikskosten per eenheid is bij de Iungo ietsje makkelijker dan bij Plugwise. Plugwise biedt wel weer historie aan bij de energiekosten.

De software van de Iungo werkt nauwkeuriger dan die van Plugwise, standaard met een range van 5 minuten. Bij Plugwise is dit niet het geval daar is de standaard interval een uur, je kan echter wel per 5 minuten zien maar dan moet je fors, jaarlijks, bijbetalen. Dat zelfde geldt ook voor het exporteren van de data in CSV formaat. Ook hier moet je bij Plugwise voor bijbetalen terwijl dit bij Iungo gratis in de software zit.

Dikke winst wat mij betreft voor Iungo.

Openheid

Plugwise is van huis uit een gesloten systeem. Het werkt alleen op Windows en de pluggen zijn zelf niet afzonderlijk te benaderen en wat er met je data gebeurd is ook onduidelijk. Iungo is volledig open. Je kan met een klein beetje programmeerkennis alles uitlezen. Zo kan ik met een simpele interface zo deeigenschappen uitlezen van elke plug zoals in onderstaand voorbeeld is te zien:

Dit zal voor een hoop gebruikers niet relevant zijn maar voor een tweaker zoals ik is dit top.

Winst voor Iungo.

Prijzen

• Iungo starterset, slimme meter ( link ), kost 277,40
• Plugwise Home Start ( link ), kost gemiddeld 99,- een Smile P1 voor de slimme meter ook 99,-

Daarmee is Plugwise iets goedkoper dan Iungo voor bijna vergelijkbare set. Een losse Plugwise plug kost zo rond de 35 euro, een Iungo Fibaro plug kost via de website 62,50.

Winst voor Plugwise.

Conclusie

Een gelijkspel, twee keer onbekend, vier keer winst voor Iungo en een keer voor Plugwise. Daarmee komt de Iungo in mijn ogen als winnaar uit de bus.

Ik overweeg serieus om over te stappen naar Iungo. Een plug om de warmtepomp te meten, een plug om de zonneboiler te meten, een plug om het audiomeubel te schakelen met schakelschema en om uiteraard het verbruik te meten en ik heb precies die informatie die ik wil. Daarnaast is alles webbased en dus ook vanaf mijn telefoon te benaderen. En ik kan de informatie van de pluggen integreren met mijn eigen domotica website.

Discussie? Dat kan hier onder

Updates

• Diverse zinnen aangepast/verbeterd
• Meetfout ( 3500A! Oeps moet zijn 3500W )
• Prijzen uitgebreid voor duidelijkere vergelijking.

Related Images:

Het is vandaag alweer 7 jaar geleden dat de zonneboiler werd geïnstalleerd. De tijd gaat wat dat betreft heel erg snel.

Ik zal binnenkort proberen om een overzicht te plaatsen van de totale opbrengst van de zonneboiler en proberen om de totale besparing tot nu toe te bepalen.

Related Images:

Elektriciteit

Verbruik op de teller was 387,3kWh. Opwek was 52,9kWh dus ons echte verbruik was 440,1kWh.

Gas

19,4m3 met 276 graaddagen. Vorig jaar verbruikten we 16,1m3 met 331 graaddagen. Gasverbruik is hoger omdat de ELGA een aantal dagen buiten gebruik is geweest.

Zonneboiler

Met 234MJ was de opbrengst niet heel best deze maand wat betreft de zonneboiler.

ELGA

De ELGA heeft totaal 197,65kWh verbruikt in november 2015. Vorig jaar was het verbruik 201kWh. Dit jaar was beduidend minder koud maar ons verbruik is bij lange na niet zoveel gedaald. En waarom? Boven staan alle radiatoren anders ingesteld, ik ben aan het spelen en instellen geweest aan de vloerverwarming en ik heb regelmatig de thermostaat een graadje hoger ingesteld.

Water

7,3m3, opvallend lager dan voorgaande maanden. Hier heb ik geen verklaring voor.

Related Images: